花卉.園藝.植物.田園/식물도감(植物圖鑑)

꼭두선이과(Rubiaceae)

호남인1 2013. 2. 20. 17:28

 

 

 

 

 

꼭두선이과

Rubiaceae

 

분류: 용담목  >꼭두서니과

 

용담목(Gentianales)

꼭두선이과(Rubiaceae)

 

꼭두서니과는 용담목의 과이다.

 

계요등 (Paederia scandens (Lour.) Merr. var. scandens)

 

 

분포

전 세계에 450-500속의 6,000-7,000여 종이 알려진 큰 과로서, 대부분 열대와 아열대에 분포되어 있지만 온대나 한대에서도 찾아볼 수 있다.

특히, 추운 지역일수록 초본인 종류가 많다.

한국에는 꼭두서니·갈퀴덩쿨·호자나무·낚시돌풀·덤불꼭두서니·솔나물 등의 8속 26여 종이 분포하고 있다.

 

특징

대부분 교목 또는 관목이지만 종에 따라서는 초본인 것도 있다. 잎은 보통 마주나는데, 때로는 돌려나는 것도 있다. 한편, 잎과 잎 사이 또는 잎 안쪽에 생기는 턱잎이 잎과 구별할 수 없을 정도로 커져 있는 경우도 있다.

 

꽃은 보통 방사대칭의 양성화인데, 아주 드물게는 좌우대칭인 것도 있다. 꽃부리는 윗부분이 4-10갈래로 나뉜 통 모양을 하고 있으며, 수술은 꽃부리의 조각과 같은 수이다. 씨방은 하위로 안에는 2-5개의 방이 존재하는데, 암술머리도 마찬가지로 2-5 갈래로 나뉘어 있다. 열매는 삭과·장과 또는 핵과이다.

 

이와 같은 꼭두서니과에는 유용한 식물이 많은데, 특히 커피는 아라비카커피나무를 가공한 것이며, 말라리아 특효약으로 유명한 키니네는 안데스 산맥의 중·북부에서 자라는 기나스류에서 얻은 것이다. 또, 아메바 이질에 효과가 있는 에메틴은 브라질산인 토콘 뿌리로부터 추출한 것이다.

 

 

 

헌국서식 꼭두선이과(Rubiaceae) 15속의 종

 

갈퀴덩굴속 (Galium) 29종

가는네잎갈퀴 (Galium trifidum L.)

갈고리네잎갈퀴 (Galium pseudoasprellum Makino)

갈퀴덩굴 (Galium spurium var. echinospermon (Wallr.) Hayek)

개선갈퀴 (Galium trifloriforme Kom.)

개솔나물 (Galium verum var. trachycarpum for. intermedium Nakai)

검은개선갈퀴 (Galium japonicum (Maxim.) Makino &Nakai)

국화갈퀴 (Galium kikumugura Ohwi)

긴잎갈퀴 (Galium boreale L. var. boreale)

넓은긴잎갈퀴 (Galium boreale var. amurense (Pobed.) Kitag.)

네잎갈퀴 (Galium trachyspermum A.Gray)

두메갈퀴 (Galium paradoxum Maxim.)

민긴잎갈퀴 (Galium boreale var. lanceolatum Nakai)

민둥갈퀴 (Galium kinuta Nakai &Hara)

민산갈퀴 (Galium pogonanthum for. nudiflorum (Makino) Ohwi)

산갈퀴 (Galium pogonanthum Franch. &Sav.)

솔나물 (Galium verum var. asiaticum Nakai)

실갈퀴 (Galium linearifolium Turcz.)

애기솔나물 (Galium verum var. asiaticum for. pusillum (Nakai) M.Park)

좀네잎갈퀴 (Galium gracilens (A.Gray) Makino)

참갈퀴덩굴 (Galium koreanum (Nakai) Nakai)

큰잎갈퀴 (Galium dahuricum Turcz. var. dahuricum)

털긴잎갈퀴 (Galium boreale var. koreanum Nakai)

털네잎갈퀴 (Galium trachyspermum for. hispidum (Matsuda) Ohwi)

털둥근갈퀴 (Galium kamtschaticum Steller ex Roem. &Schult.)

털솔나물 (Galium verum var. trachycarpum DC.)

털잎솔나물 (Galium verum var. trachyphyllum Wallr.)

흰갈퀴 (Galium dahuricum var. tokyoense (Makino) Cufod.)

흰솔나물 (Galium verum var. trachycarpum for. nikkoense (Nakai) Ohwi)

흰털솔나물 (Galium verum var. trachycarpum for. album Nakai)

 

 

계요등속 (Paederia) 3종

계요등 (Paederia scandens (Lour.) Merr. var. scandens)

좁은잎계요등 (Paederia scandens var. angustifolia (Nakai) T.B.Lee)

털계요등 (Paederia scandens var. velutina (Nakai) Nakai)

 

계요등 (Paederia scandens (Lour.) Merr. var. scandens)

 

 

꼭두서니속 (Rubia) 8종

가지꼭두서니 (Rubia hexaphylla (Makino) Makino)

갈퀴꼭두서니 (Rubia cordifolia var. pratensis Maxim.)

꼭두서니 (Rubia akane Nakai)

너도꼭두서니 (Rubia jesoensis (Miq.) Miyabe &Miyake)

덤불꼭두서니 (Rubia cordifolia var. sylvatica Maxim.)

민꼭두서니 (Rubia chinensis var. glabrescens (Nakai) Kitag.)

우단꼭두서니 (Rubia pubescens Nakai)

큰꼭두서니 (Rubia chinensis Regel &Maack var. chinensis)

 

 

꽃갈퀴덩굴속 (Sherardia) 1종

꽃갈퀴덩굴 (Sherardia arvensis L.)

 

 

무주나무속 (Lasianthus) 1종

무주나무 (Lasianthus japonucus Miquel)

 

 

백령풀속 (Diodia) 3종

백령풀 (Diodia teres Walter var. teres)

큰백령풀 (Diodia virginiana L.)

털백령풀 (Diodia teres var. hirsutior Fernald &Griseb.)

 

 

백운풀속 (Hedyotis) 1종

백운풀 (Hedyotis diffusa Willd.)

 

 

백정화속 (Serissa) 1종

백정화 (Serissa japonica (Thunb.) Thunb.)

 

 

선갈퀴속 (Asperula) 5종

갈퀴아재비 (Asperula lasiantha Nakai)

개갈퀴 (Asperula maximowiczii Kom.)

넓은잎개갈퀴 (Asperula maximowixzii for. latifolia (Nakai) W.T.Lee)

산개갈퀴 (Asperula platygalium Maxim.)선갈퀴 (Asperula odorata L.)

 

 

수염치자풀속 (Hedyotis) 8종

긴두잎갈퀴 (Hedyotis diffusa var. longipes Nakai)

낚시돌풀 (Hedyotis biflora var. parvifolia Hook. &Arn.)

민탐라풀 (Hedyotis lindleyana var. glabra Hara)

백운풀 (Hedyotis diffusa Willd.)

산방백운풀 (Hedyotis corymbosa (L.) Lam.)

수염치자풀 (Hedyotis tenelliflora Blume)

제주백운풀 (Hedyotis brachypoda DC.)

탐라풀 (Hedyotis lindieyana var. hirsuta (L.f.) Hara)

 

 

수정목속 (Damnacanthus) 2종

수정목 (Damnacanthus major Siebold &Zucc.)

호자나무 (Damnacanthus indicus C.F.Gaertn.)

 

 

제주백운풀속 (Oldenlandia) 1종

제주백운풀 (Oldenlandia brachypoda DC.)

 

 

중대가리나무속 (Adina) 1종

구슬꽃나무 (Adina rubella Hance)

 

 

치자나무속 (Gardenia) 2종

꽃치자 (Gardenia jasminoides var. radicans (Thunb.) Makino)

치자나무 (Gardenia jasminoides Ellis var. jasminoides)

 

 

호자덩굴속 (Mitchella) 1종

호자덩굴 (Mitchella undulata Siebold &Zucc.)

 

 

 

 

'花卉.園藝.植物.田園 > 식물도감(植物圖鑑)' 카테고리의 다른 글

계요등  (0) 2013.02.20
계요등속(Paederia)  (0) 2013.02.20
태백이질풀  (0) 2013.02.20
사국이질풀  (0) 2013.02.16
선이질풀  (0) 2013.02.16